Алег Хаменка
20 ноября 2009
Алена Андреева, TUT.BY
"Беларускія казкі вельмі глыбокія і шчырыя”, - лічыць Алег Хаменка, творчы кіраўнік праекта "Беларускія казкі для дзетак”. Пра тое, якую мудрасць захоўвае беларускі фальклёр і як стаць сапраўдным казачнікам, ён распавёў у студыі TUT.BY.
Кажуць, што нашыя продкі ў казках заклалі разуменне пра дзіцячыя правы. Ці так гэта на самой справе?
У іх ўвогуле ўсё было вельмі глыбока. Дзеці маюць права даведацца пра нацыянальную спадчыну, каб яна заўсёды была побач на працягу ўсяго жыцця. Але я не думаю, што калі дзяды расказвалі казкі сваім унукам, думалі пра дзіцячыя правы. Гэта ўсё было вельмі звязана з жыццём. Пры тым, што казкі могуць быць і чароўнымі, і смешнымі, і жорсткімі, сапраўды рыхтуюць чалавека да жыцця. У гэтым кантэксце я з вамі пагаджуся.
Пра што расказваюць казкі? Наколькі яны актуальныя сёння?
Пра што? А пра што чалавечыя сны? Тое, што хвалюе, можа, нават, падсвядома, ці на што чалавек спадзяваецца, што чалавек перажывае з былога – усё гэта ўвасабляецца ў фальклёры. Фальклёр – гэта не толькі песня, не толькі музыка, але і мудрасці народныя, якія ўвасобіліся ў прымаўкі, прыказкі, казкі.
Беларускія казкі, напэўна, не такія яскравыя, як, напрыклад, сённяшнія мульцікі.
Не пагаджуся з вамі. Яны глыбокія, але іх глыбіня адразу на паверхні ня бачная. Можа, яны не такія прасунутыя ў маркетынгавых вокладках, як тыя мікі-маусы, але яны шчырэйшыя, мудрэйшыя. Напрыклад, Дыснэй чытаў усходнееўрапейскія казкі.
Якія казкі, на ваш погляд, могуць стаць брэндавымі?
Я не запісваў казкі, напрыклад, пра Несцерку, таму што многія з іх ўжо былі аздобленыя шматлікімі пісьменнікамі. Ёсць цэлы шэраг беларускіх істот, якія могуць быць вельмі цікавымі і з якіх можна зрабіць брэнд. Яны могуць увайсці ў нашае жыццё так жа, як, напрыклад, Віні-Пух ці Гары Поттэр. Іншая справа, што, канешне, гэтым трэба займацца, трэба глыбокае асэнсаванне дзеля таго, каб потым сапраўды таленавітыя пісьменнікі звярнулі на іх увагу. Можа быць, мы не ведалі б казку пра цара Салтана, якая, дарэчы, існуе і ў беларускім варыянце, калі б яе не аздобіў таленавіты паэт.
Чым, на ваш погляд, варта займацца сёння – аднаўленнем і папулярызацыяй казак ці напісаннем новых?
Асэнсаваннем. Можна пісаць і новыя, але дзеля таго, каб напісаць новыя беларускія казкі, канешне, было б няшкодна паглядзець на тое, што было, і асэнсаваць тыя механізмы, мэты, мары і схемы, па якіх гэта было зроблена народам. Тады гэта будзе і прасцей, і цікавей, і глыбей. Гэта вельмі важна, і не толькі ў кантэксце таго, што гэтым павінны займацца пісьменнікі. Мы пастаянна шукаем шляхі самаідэнтыфікацыі, вызначаем нашую ментальнасць. Усе гэтыя адказы ёсць у беларускіх казках і ўвогуле ў фальклёры і традыцыях.
Як выхаваць у сабе добрага распавядальшчыка казак?
Была такая традыцыя: у кожнай вёсцы было два-тры чалавека, да якіх прыходзілі дзеці і прасілі распавесці ім казку. І такія людзі павінны быць і зараз: тады нам будзе зразумела, хто мы, беларусы, якая нашая ментальнасць, дзе мы жорсткія, дзе хцівыя, дзе хітрыя, дзе мы героі.
Паспрабуйце распавесці каму-небудзь тое, што вы прыснілі. Калі гэта будзе цікава не толькі вам, але і іншым, значыць, унутры вас жыве казачнік.
Читать вместе с этой статьей:
Психолог: В сказке не бывает возраста
Создатели проекта "Беларускія казкі”: Уникальные сказки доступны всем. Качайте!
|
